વીડી વાઢનારા કાવ્ય-પરિચય

પ્રસ્તુત લોકગીતમાં નાયકની સ્વાર્થપરાયણતા અને પત્નીની સ્ત્રી સહજ દાક્ષણિકતા બતાવીને સમાજમાં પુરુષ સમોવડિયણ તરીકે આલેખવામાં આવી છે. અહીં નાયિકા પોતાને મળેલા આજીવિકાના સાધનને અતિ મૂલ્યવાન ગણે છે. શ્રમકાર્યમાં તે પુરુષ કરતાં અગ્રેસર છે.

પતિ કરતાં એ ઘણું વધારે કામ કરે છે. છતાં તે સ્ત્રી સહજ ખેવનાને કારણે પતિને ઘાસનો ભારો ચડાવે છે. પતિ પત્નીને સહાયક બનવાને બદલે ભારો ન ચડાવીને સ્વાર્થી બને છે. ખેતરમાં એકલી હોવા છતાં હિંમત હાર્યા વિના વટેમાર્ગુની મદદ લઈને પોતાનો ભારો લઈને ઘેર આવે છે.

પતિ માત્ર પોતાનું જ વિચારે છે, જ્યારે પત્ની પોતાની મહેનતના હિસ્સામાંથી વટેમાર્ગ વીરાને ભોજન કરાવીને વીરા પ્રત્યેનો પ્રેમ અને સ્ત્રી સહજ ખમીરના દર્શન કરાવે છે. સ્ત્રી-દાક્ષિણ્ય એ જ લોકગીતનું ખરું સૌંદર્ય છે.

[In this folk-song selfishness of the husband – the hero – and natural courtesy of the woman – his wife is shown. The woman is shown equal to the man in the society. Here the woman considers her own occupation much valuable.

She is greater than a man in labour work. She works more than her husband. Yet she helps her husband to lift the bundle of the grass because of her natural courtesy. Instead of becoming a helping-hand the husband does not help her to lift the bundle of the grass and thus becomes selfish. Though the woman is alone in the field, she does not lose courage.

She takes help of the passerby and comes home carrying the bundle of the grass. The husband thinks only for him, but the woman does not. She feeds the passerby, her brother from her meal and shows love for the brother and natural courtesy of the woman. The real beauty of the folksong is the natural courtesy of the woman.]

વીડી વાઢનારા કાવ્યની સમજૂતી (Explanation of the Poem)

મારું દાતરડું સાવ સોનાનું બનેલું છે. રેશમથી બંધાયેલો મારો હાથે છે.

મારા પ્રિયતમ, હવે હું વીડી વાઢવા નહીં જાઉં.

[My sickle is made of pure gold, My hand is built with silk. My dear, now I will not go to cut the grass.]

મારાં પરણેતરે પાંચ પૂળકા વાયા, મેં દસ-વીસ પૂળા વાઢ્યા. મારા પ્રિયતમ, હવે હું વીડી વાઢવા નહીં જાઉં.

[My husband cut five bundles of grass, I cut ten-twenty bundles of grass.

My dear, now I will not go to cut the grass.]

પરણ્યાને મેં ભારો ચડાવ્યો, જંગલના રસ્તા પર હું એકલી ઊભી રહી.

મારા પ્રિયતમ, હવે હું વીડી વાઢવા નહીં જાઉં.

[I helped my husband to lift the bundle of the grass. I was standing alone on the way to the forest. My dear, now I will not go to cut the grass.]

રસ્તા પર વટેમાર્ગ નીકળ્યો, તેને મેં ભારો ચડાવવા વિનંતી કરી. મારા પ્રિયતમ, હવે હું વીડી વાઢવા નહીં જાઉં.

[I saw a passerby and I requested him to lift the bundle of the grass. My dear, now I will not go to cut the grass.]

પરણ્યાને મજૂરી પેટે પાલી જવાર મળી, અને મને મણ ઘઉં. મારા પ્રિયતમ, હવે હું વીડી વાઢવા નહીં જાઉં.

(My husband got two kilo juwar and I got twenty kilo of wheat. My dear, now I will not go to cut the grass.]

પરણે એનું પેટ ભર્યું, મેં તો મારો વીર જમાડ્યો. મારા પ્રિયતમ, હવે હું વીડી વાઢવા નહીં જાઉં.

[My husband ate himself, but I fed my brother. My dear, now I will not go to cut the grass.)