વતનનો તલસાટ કાવ્ય-પરિચય

પ્રસ્તુત કાવ્યમાં માતૃભૂમિનો મહિમા પ્રગટ થયો છે. અહીં, વતનવિરહની વેદનાને કારણે કવિ વ્યગ્ર બની ગયા. માતૃભૂમિના વિરહનો કારમો ઘા તેનાં હૈયે વાગ્યો પણ વેદના તેનાં આત્માને કોરી ખાય છે.

મા વિનાનું બાળક, ધણથી વિખૂટું પડેલું વાછરડું જે તલખાટ અનુભવે છે તે જ, કવિ પણ માતૃભૂમિ વિના ઊંડો ઝુરાપો અનુભવે છે. માતૃભૂમિમાં ભેરુ-ભગિની હશે પણ મા નહીં હોય. કવિને તો મા હોય એવી માતૃભૂમિની ઝંખના છે.

[In this poem dignity of the motherland has been exhibited. The poet has bacome sad because of the pain of separation of his native place. It shocked his heart.

The poet experiences the deep pain of separation of his motherland as the mother experiences the pain of her child’s separation and the cow experiences the pain of her calf’s separation. There may be a friend or a sister but not mother.

The poet desires to have motherland where; there is his mother.)

વતનનો તલસાટ કાવ્યની સમજૂતી (Explanation of the Poem)

ઘણો લાંબો સમય માતૃભૂમિથી દૂર રહીને વિતાવ્યો હવે માતૃભૂમિને મળવા, આત્મા અધીર બન્યો છે.

[Long time has been passed living away from the motherland. Now (my) soul has become eager to see the motherland.]

વતનમાં કૂવાકાંઠે પનિહારીઓની લચક, ફળદ્રુપ ખેતરોમાં પવનની લહેરે રસદાર પાક ડોલે છે.

ખેતરોમાં લીલા ઘાસ લહેરાય છે, ખંતીલા ખેડૂતોનાં મીઠાં ગીતો, ગંભીર વડલા, શંભુનું જીર્ણ દેરું પણ છે.

વાગોળતાં ધણ, ભગવા રંગનો વાવટો આકાશમાં લહેરાય છે. ખૂબ વહાલ કરતી ભગિની, લંગોટિયા બાળમિત્રો પણ છે.

[I remind the graceful twist of women fetching water from the well, swinging crop with wind in fertile fields, swinging green grass in the fields, sweet songs of the perseverant farmers, coolminded banyan trees, the old temple of Lord Shiva, grazing cattle, the saffron flag waving in the sky, loving sister, childhood friends.]

એ જ ઝંખનામાં ઊંઘમાં પણ ઝબકીને જાગી જતો. ઘેલાં હૈયાં બધાં જ મળશે પણ કાળરૂપી અગ્નિમાંથી.

સંભાળીને રાખેલા માતાની યાદનાં સંસ્મરણોરૂપી સુમનથી સિંચાયેલું માતાનું મુખ હવે ક્યાં જોવા મળશે?

(Suddenly I would wake up in sleep. I will get many loving hearts, but where shall I see my mother’s face which has been kept in my heart with her sweet memories?]

કવિને જનની વિનાની જન્મભૂમિ સંતોષ આપતી નથી. વતનમાં જનની સાથેની જન્મભૂમિની જ તેની તમન્ના છે.

[The motherland without mother does not satisfy the poet. The poet has a desire to have motherland with mother.]